آزمایش «کلسیم عروق کرونری» احتمال مرگ زودرس را پیشبینی میکند
اگر نمره کلسیم عروق کرونری فردی صفر باشد، احتمالا فاقد پلاکهای پیشرفته است و اگر در عروق کرونری کلسیم وجود داشته باشد، بسته به امتیاز کسب شده، خطر حمله قلبی افزایش مییابد
پژوهشها نشان میدهد امتیاز آزمایش کلسیم شریان کرونری نهتنها میتواند خطر حمله قلبی را پیشبینی کند، بلکه شاید نشانگر سلامت کلی بدن و احتمال مرگ زودرس از علل غیرقلبی نیز باشد. به گفته پژوهشگران، حتی مقدار اندکی از این پلاکهای کلسیمی در شریانها میتواند هشداری فراتر از وضعیت قلب باشد و سلامت عمومی بدن را بازتاب دهد.
کلسیم شریان کرونری (Coronary Artery Calcium/ CAC) به رسوبهای کلسیمی در دیواره رگهای خونی تغذیهکننده قلب گفته میشود. چربی، کلسترول و سایر مواد به مرور زمان در دیواره شریانها جمع میشوند و پلاک تشکیل میدهند. وقتی این پلاکها قدیمی میشوند، کلسیم در آنها رسوب میکند. مقدار این کلسیم را میتوان با سیتیاسکن قلب اندازه گرفت که نتیجه آن به صورت امتیاز کلسیم شریان کرونری بیان میشود. امتیاز صفر یعنی رگها سالماند و پلاک پیشرفتهای وجود ندارد، اما امتیاز بالاتر نشاندهنده تجمع بیشتر پلاک و در نتیجه افزایش خطر بیماری عروق کرونری و حمله قلبی است.
به گزارش نیویورکپست، نتایج پژوهشی که روز شنبه در نشست علمی ۲۰۲۵ انجمن قلب آمریکا ارائه شد، نشان میدهد این اسکن میتواند تصویری کلی از سلامت عمومی بدن ارائه دهد و فقط بازتابدهنده وضعیت قلب نیست.
محققان در این مطالعه بزرگ، پروندههای پزشکی ۴۰ هزار و ۱۸ بیمار را که پزشکان آنها در معرض خطر بیماریهای قلبی میدانستند، بررسی کردند. همه بیماران پتــسیتی (PET/CT) انجام دادند تا میزان جریان خون در قلب و مقدار پلاکهای حاوی کلسیم در شریانهای کرونری آنها سنجیده شود. در شریانهای هفت هزار و ۹۶۷ نفر، هیچ اثری از کلسیم نبود، اما ۳۲ هزار و ۵۲ نفر درجاتی از پلاک کلسیم داشتند. پژوهشگران این افراد را به مدت پنج سال زیرنظر گرفتند و دریافتند در این مدت، کسانی که پلاک کلسیم داشتند، دو تا سه برابر بیشتر از افراد بدون پلاک، فوت کردند.
نکته شگفتانگیز این بود که تنها یکچهارم مرگها ناشی از بیماریهای قلبیعروقی بود. یعنی بیشتر بیماران از دلایلی غیرقلبی درگذشته بودند.
دکتر جفری اندرسون، پژوهشگر اصلی، گفت: «به نظر میرسد امتیاز کلسیم شریان کرونری میتواند شاخص نیرومندتری از سلامت کلی بدن باشد، نه فقط سلامت قلب.»
دانشمندان هنوز دقیق نمیدانند چرا وجود پلاک کلسیم با افزایش خطر مرگ ناشی از علل دیگر همراه است، اما اندرسون معتقد است وجود این پلاکها در قلب ممکن است بازتابی از تجمع پلاک در سایر اندامها باشند؛ حالتی که میتواند موجب آسیب به اندامها، بیماری شریانهای محیطی در دست و پا یا انسداد شریان کاروتید و سکته مغزی شود. بهعلاوه، فرایند آترواسکلروز یا تصلی شرایین (سخت شدن تدریجی شریانها بر اثر تجمع چربی و کلسیم) میتواند در عملکرد سیستم ایمنی نیز اختلال ایجاد کند و خطر سرطان و بیماریهای دیگر را بالا ببرد.
پژوهشگران قصد دارند در گام بعد، موارد مرگ ناشی از علل غیرقلبی را بررسی کنند تا ارتباط دقیق میان امتیاز کلسیم شریان کرونری (CAC) و مرگومیر کلی مشخص شود.
اهمیت این موضوع در آن است که اسکن اندازهگیری کلسیم شریان کرونری هماکنون در بیشتر مراکز درمانی در دسترس و روشی غیرتهاجمی، سریع (حدود ۱۰ دقیقه) و بدون نیاز به آمادگی خاص است.
پژوهشگران امیدوارند این شاخص در آینده بتواند به پزشکان کمک کند نهتنها خطر بیماری قلبی، بلکه خطر کلی مرگ زودرس را نیز تشخیص دهند و با مداخله زودتر، طول عمر و کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشند.