مطالعه: فشار خون کودکان در سراسر جهان روند افزایشی پیدا کرده است
پژوهشگران میگویند این افزایش «نگرانکننده» با رشد همزمان نرخ چاقی در سراسر جهان ارتباط دارد.
نتایج یک مطالعه جهانی نشان داده که فشار خون بالای کودکان از ابتدای قرن حاضر تقریباً دوبرابر شده که با افزایش نرخ چاقی در دوران کودکی همراه بوده است.
در سال ۲۰۲۰ بیش از یکبیستم کودکان یا نوجوانان (معادل ۶.۲ درصد) به فشار خون بالا مبتلا بودند که نسبت به آمار ۳.۲ درصدی سال ۲۰۰۰ افزایش یافته است.
به گفته گروه بینالمللی متخصصان از جمله پژوهشگران دانشگاه ادینبرو و دانشگاه ججیانگ چین اکنون حدود ۱۱۴ میلیون کودک در سراسر جهان به فشار خون بالا مبتلا هستند.
این مطالعه که در نشریه سلامت کودکان و نوجوانان لنست منتشر شده، براساس دادههای ۴۴۳ هزار کودک در ۲۱ کشور انجام گرفته است
.
پژوهشگران دریافتند که نزدیک به ۱۹ درصد از کودکان و نوجوانان چاق به فشار خون بالا مبتلا هستند، اما این رقم در بین کودکانی که وزن مناسب دارند حدود ۳ درصد است.
این یافتهها با نظر متخصصان پزشکی سازگاری دارند و نشان میدهند که چاقی ارتباط نزدیکی با فشار خون بالا دارد. البته باید توجه داشت که چاقی تنها عامل افزایش فشار خون نیست.
عامل خطر عمده در بزرگسالان
عوامل مرتبط با سبک زندگی از جمله استرس مزمن، مصرف سیگار و افراط در نوشیدن الکل هم باعث افزایش فشار خون میشوند. بعضی از داروها از جمله داروهای ضدافسردگی و ضدالتهابهای غیراستروئیدی و مواد مخدر هم چنین تأثیری دارند. گفتنی است که عوامل ژنتیکی نیز در این امر دخیل هستند.
فشار خون بالا که به تنهایی معمولاً علامتی ندارد، یکی از عوامل اصلی خطر سکته مغزی، بیماریهای قلبی و بیماری کلیوی مزمن است. به گزارش سازمان بهداشت جهانی، این عارضه یکی از مهمترین علل مرگ زودرس بزرگسالان در سراسر جهان بوده و بیش از یک میلیارد نفر را در معرض خطر قرار داده است.
ایگور رودان، از نویسندگان مطالعه لنست گفت افزایش نزدیک به دوبرابری فشار خون بالا در کودکان طی ۲۰ سال گذشته زنگ خطر را برای ارائهدهندگان خدمات درمانی و پرستارها به صدا درآورده است.
او افزود: «خبر خوش این است که اکنون میتوانیم با اقداماتی مانند بهبود غربالگری و تدابیر پیشگیرانه به کنترل فشار خون بالا در کودکان کمک کنیم و خطر بروز عوارض احتمالی را به حداقل برسانیم.»
یافتهها نشان میدهند که ۸.۲ درصد از کودکان و نوجوانان در آستانه ابتلا به فشار خون بالا قرار دارند که یعنی سطح فشار خون آنها بالاتر از حد طبیعی است، اما با معیارهای فشار خون بالا همخوانی ندارد.
قرار گرفتن در آستانه فشار خون بالا در دوران نوجوانی شایعتر از دوران ماقبل بلوغ بوده و نرخ آن در بین نوجوانان به حدود ۱۱.۸ درصد میرسد، اما این رقم در کودکان خردسال حدود ۷ درصد است. از این گذشته، سطح فشار خون معمولاً در اوایل نوجوانی به شکل قابلتوجهی افزایش مییابد و در حدود ۱۴ سالگی بهویژه در پسرها به اوج خود میرسد.
تغییر دستهبندیها
دستهبندی فشار خون در کودکان و دستورالعملهای تشخیصی کاربردی در ۲۰ سال گذشته دستخوش تغییر شدهاند. با اینحال، این دستهبندیها در سراسر جهان به یک صورت نیستند.
بهرغم نگرانی از عوارض جانبی و کلسترول که در رابطه با استفاده گسترده از داروهای چربی خون برای درمان فشار خون بالا در بزرگسالان وجود دارد، این داروها معمولاً برای کودکان تجویز نمیشوند.
«اقدام قاطع دولت»
برایان ویلیامز، مدیر علمی و پزشکی بنیاد قلب بریتانیا، به خبرگزاری پیای گفت که یافتههای این مطالعه «عمیقاً نگرانکننده» هستند.
او گفت: «افزایش فشار خون در دوران کودکی معمولاً تا بزرگسالی ادامه پیدا میکند و خطر ابتلا به بیماری قلبی و سکته مغزی را در سالهای آتی افزایش میدهد.»
ژنتیک و بیماریهای کلیوی هم نقش بسزایی دارند، اما افزایش شدید نرخ فشار خون بالا در کودکان به احتمال زیاد از شیوع روزافزون چاقی دوران کودکی نشأت میگیرد.
خبر خوش این است که روند فشار خون بالای ناشی از چاقی سیر نزولی پیدا کرده است.
بریتانیا قرار بود از اکتبر سال جاری ممنوعیت تبلیغات غذاهای ناسالم برای کودکان را به اجرا درآورد، اما اجرای این ممنوعیت تا ۵ ژانویه ۲۰۲۶ به تعویق افتاده است.
رابرت اف. کندی جونیور، وزیر بهداشت آمریکا و رئیس کمیسیون ماها (سلامت را دوباره به آمریکا برگردانیم)، با جدیت تمام به دنبال محدود کردن تبلیغات غذاهای ناسالم برای کودکان است و پیشنهادات خود را در رابطه با تدوین دستورالعملهای صنعتی ارائه کرده و به شرکتهای آمریکایی گفته که خودشان به این مسائل رسیدگی کنند. با اینحال، هنوز هیچ ممنوعیتی از جانب دولت آمریکا به اجرا درنیامده است.
این اقدام بهطور عمده داوطلبانه به اجرا درآمده و با مقاومت صنایع روبهرو شده است.