اختلال در عملکرد روده
سندرم روده تحریک پذیر (IBS)،نوعی اختلال در عملکرد روده که با درد مزمن در ناحیه شکم، احساس ناراحتی، نفخ ، اسهال و یبوست متناوب ظاهر می‌شود که در افراد مختلف یکی از این دو می تواند غالب باشد.
4نوع سندروم روده تحریک پذیر وجود دارد:
نوع IBS-D که اسهال در آن غالب است.
نوع IBS-C که یبوست غالب است.
نوع IBS-A که اسهال و یبوست متناوب وجود دارد.
وع IBSبعد از عفونت.
هنوز علت مشخص و قطعی برای آن تعریف نشده است.اما دیده شده است که اضطراب و افسردگی طولانی مدت، عفونتها، سیگار و بیماری‌های التهابی روده آن را تشدید کرده است . اما رایج‌ترین تئوری این است که IBS نوعی اختلال در تعامل میان مغز و دستگاه گوارش است.
هیچ تست تشخیصی برای IBS وجود ندارد و در واقع تشخیص IBS با رد کردن سایر تشخیص های افتراقی مانند عفونت‌های انگلی، عدم تحمل لاکتوز و سلیاک قطعی می شود.
در سندرم روده تحریک پذیر (IBS) اختلال در عملکرد روده باعث می‌شود غذا خیلی سریع یا خیلی آرام در دستگاه گوارش حرکت کند.
همچنین می‌تواند باعث درد شکم شود که معمولاً پس از دفع گاز و مدفوع یا حرکت روده از بین می‌رود. فشار و استرس مسافرت و حوادث اجتماعی با تغییر در روند روزانه زندگی ممکن است علائم را بدتر کنند.
زنان مبتلا در دوره عادت ماهانه ممکن است علائم بیماریشان تشدید شود. شانس بروز بدخیمی‌ها در این افراد به اندازه سایر افراد است و باعث افزایش ریسک بروز سرطان ها نمی‌شود. هیچ گونه تست آزمایشگاهی خاصی برای تشخیص قطعی بیماری وجود ندارد.
تشخیص این بیماری بر اساس رد سایر علل صورت می‌گیرد که توسط معاینه بالینی، آزمایش های خون و مدفوع و ادرار و در صورت لزوم سونوگرافی انجام می‌شود.
بعضی از افراد بلافاصله پس از بیدار شدن از خواب دچار اسهال می‌شوند. همچنین ممکن است در حین غذا خوردن یا بلافاصله پس از آن اسهال رخ دهد.
تظاهرات بالینی
علائم IBS می‌توانند بسیار مختلف باشند و در هر فرد بسته به قسمت‌های درگیر در روده، متفاوت است.
شایع‌ترین علائم در ارتباط با IBS عبارتند از:
تیر کشیدن، گرفتگی یا درد شدید شکم؛ این نشانه معمولاً در قسمت میانی و پایینی شکم حس می‌شود و مانند درد چاقو خوردن یا فروشدن جسمی تیز به شکم توصیف شود.
این درد ممکن است بیاید و برود، چند ثانیه بماند و یا ساعت‌ها دوام بیاورد. کسی که این علائم را تجربه می‌کند ممکن است دائم در حال حرکت باشد تا خود را آرام کند و از این رو نتواند درست استراحت کند.
نفخ و ورم کردن شکم؛ این مشکل معمولا وقتی از خواب بیدار می‌شود، وجود ندارد و با گذشت زمان بدتر می‌شود و شکم ورم می‌کند.
یبوست یا اسهال؛ معمولاً به دنبال هیجان یا استرس و دلهره بیمار دچار اسهال می‌شود. با اینکه اسهال از علائم شایع است اما برخی افراد دچار یبوست می‌شوند و تا چند روز مشکل دارند؛ چون اسپاسم‌های گوارشی ممکن است دفع را دشوار کند.
احساس نیاز به دفع بلافاصله پس از اجابت مزاج (احساس تخلیه ناکافی) و احساس نیاز فوری و شدید به اجابت مزاج نیز از علائم بالینی شایع در این اختلال است. بسیاری از افراد متوجه می‌شوند هفته‌ها یا ماه‌ها علائمی وجود داشته است ولی بعد از ایجاد استرس و ناراحتی به شکل بارز خود را نشان دادند؛ بنابراین این علائم ممکن است با استرس در ارتباط باشد.
درمان غیر دارویی
- پرهیز از مصرف غذاهای نفاخ و محرک و پر ادویه
- کاهش میزان استرس و اضطراب
- پرهیز از کافئین، الکل و سیگار
- مصرف روزانه ماست‌های پروبیوتیک
- نوشیدن مقادیر زیاد آب و غذاهای حاوی فیبر
- افزایش دفعات وعده غذایی و کاهش حجم وعده‌ها
دکتر سپهر رستمی
دکتر انفرادی
سینا رضایی بروجنی
Essential Knowledge For Doctors
medscape