وسایلی که در روز روشن، بدن ما را آلوده به ریزپلاستیک‌ها می‌کنند

ریزپلاستیک‌ها موادی هستند که به‌راحتی وارد بدن ما و در آن انباشته شده، در حالی که نمی‌توانیم تأثیر آن‌ها روی سلامتی خود را به همان راحتی درک کنیم.

راز ناخوشایندی در پیرهنی که پوشیده‌اید، فرشی که زیر پای شماست و ظرف یک‌بارمصرف غذایی که دیشب از رستوران گرفتید نهفته است:‌ همگی به آرامی در حال تجزیه و تبدیل شدن به ذرات نامرئی هستند که ردپایشان از قله کوه اورست تا رگ‌های شما پیدا شده است.

این ذرات پلاستیک میکروسکوپی را می‌توان از ابعاد غیر قابل مشاهده با چشم غیر مسلح گرفته، تا عرض یک مدادپاک‌کن پیدا کرد. ذراتی که دانشمندان تنها به‌تازگی متوجه هجومشان به بدن انسان شده‌اند. طبق گفته یک گزارش علمی منتشر شده در ماه سپتامبر، پیامدهای این ذرات [برای بدن انسان] نگران کننده است.

دکتر پاول سَوِج، متخصص سم‌شناسی و بنیان‌گذار شرکت «اِم دی لایفسپَن» در این باره گفت: «ریزپلاستیک‌ها در محیط دوام بالایی داشته، حاوی مواد شیمیایی خطرناک بوده و خطر قابل توجهی برای سلامت انسان به شمار می‌آیند.»

وی ادامه داد: «هر فرد صرفاً از راه غذا خوردن در طول هفته، تقریباً به اندازه یک کارت اعتباری ریزپلاستیک می‌بلعد. این ذرات در فرایند هضم به نانو پلاستیک‌هایی بدل شده که منجر به تداخل در دی‌اِن‌اِی سلولی، آسیب ژنتیکی و مشکلات مزمن سلامتی می‌شوند.»

مقدار انتشار پلاستیک‌هایی که به ذراتی بسیار کوچک در اندازه دی‌ان‌ای تجزیه می‌شوند- آن‌قدر کوچک که از راه پوست جذب بدن می‌شوند- به ۸۲ میلیون تن در سال می‌رسد.

پلاستیک‌ها و مواد شیمیایی سازنده آن‌ها، نقش عمده‌ای در شیوع بیماری دارند و به خطر ابتلا به بیماری‌های مختلف- از سرطان گرفته تا مشکلات هورمونی- دامن می‌زنند

آلودگی پلاستیکی همه موجودات، اعم از حیوانات دریایی و انسان‌ها را تهدید می‌کند؛ مشکلی که دانشمندان، کنشگران، گروه‌های تجاری و سیاستمداران در تنظیم معاهده جهانی برای پایان دادن به آلودگی پلاستیکی درباره آن بحث می‌کنند.

رشد سریع پلاستیک از دهه ۱۹۵۰ آغاز شد. دو مجموعه داده مورد بررسی در نشریه «جهان ما در داده‌ها» نشان می‌دهد که میزان تولید پلاستیک از آن زمان تاکنون هرساله تقریباً ۲۳۰ برابر شده است. بیش از ۲۰ درصد از زباله‌های پلاستیکی بلاتکلیف می‌مانند و وارد آب و هوا و خاک می‌شوند.

پلاستیک دست‌کم در یک بازه زمانی معقول تجزیه‌پذیر نیست و به ذراتی بسیار کوچک‌تر تجزیه می‌شود. شاید نتوانیم آن‌ها را به چشم ببینیم اما پلاستیک همواره در محیط وجود دارد. ذرات میکروسکوپی پلاستیک که میکروپلاستیک و نانوپلاستیک نامیده می‌شوند، می‌توانند از طریق خوردن، نوشیدن و تنفس وارد بدن ما شوند.

ابعاد میکروپلاستیک‌ها ۵ میلی‌متر یا کمتر است. نانوپلاستیک‌ها نامرئی هستند و اندازه آن‌ها به یک‌میلیاردم مترمی‌رسد که تقریباً هم‌اندازه دی‌ان‌ای است.

ارین اسمیت، معاون و رئیس بخش زباله‌های پلاستیکی و تجارت در صندوق جهانی طبیعت، به اپک تایمز گفت: «میزان و انواع شگفت‌انگیز پلاستیک‌ها، که بسیاری از آن‌ها پیامدهای ناشناخته‌ای برای سلامتی دارند، باید زنگ خطر را برای همه به صدا درآورند.»

او گفت: «آلودگی پلاستیکی همه‌جا وجود دارد. مقالات علمی به دنبال کشف معنای وجود پلاستیک در بدن انسان از منظر سلامتی هستند که هنوز برای ما تازگی دارد.»

خانم اسمیت گفت: «شاید منتظر هستیم که دانشمندان از گستره کامل اثرات زیستی پلاستیک پرده بردارند اما یک چیز مسلم است: اوضاع خوب نیست.»

اختلال در تولید مثل و مشکلات عصبی

مطالعات جدیدتر در حیطه سلامت انسان نشان می‌دهند که پلاستیک پیامدهای گسترده‌ای دارد.

«نتیجه تحقیقات روشن است: پلاستیک‌ها باعث بیماری، ناتوانی و مرگ می‌شوند و به افزایش موارد تولد زودرس، وزن کم در زمان تولد و مرده‌زایی و همچنین سرطان خون، سرطان سیستم لنفاوی، سرطان مغز، سرطان کبد، بیماری قلبی و سکته دامن می‌زنند. نوزادان، کودکان، زنان باردار و کارگران صنایع تولید پلاستیک از جمله افرادی هستند که بیش از همه در معرض خطر قرار دارند. دکتر فیل لاندریگان، متخصص اطفال و کارشناس بهداشت محیط، می‌گوید: «این بیماری‌ها سالانه ۱.۲ تریلیون دلار خرج می‌تراشند.»

تحقیقات تازه از ارتباط نوزادان نارس با مادران در معرض موادشیمیایی پلاستیکی می‌گوید

بر اساس مطالعه محققان آمریکایی از هر ده نوزاد نارس در ایالات متحده تولد یک نوزاد با قرار گرفتن زنان باردار در معرض فتالات‌ها مرتبط است. فتالات‌ها از رایج‌ترین مواد شیمیایی مورد استفاده در جهان هستند که برای نرم کردن پلاستیک در محصولاتی مانند اسباب‌بازی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.

از این مواد شیمیایی علاوه بر نرم کردن پلاستیک‌ها و افزایش انعطاف پذیری آن ها به عنوان حلال در محصولات آرایشی بهداشتی، مصالح ساختمانی، منسوجات یا حتی اسباب بازی‌های کودکان استفاده می‌شوند.

دانشمندان در این مطالعه ادرار بیش از ۵۰۰۰ زن باردار در ایالات متحده را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند. یافته‌های آن‌ها حاکی از افزایش پنجاه درصدی خطر زایمان زودرس در زنانی بود که بالاترین سطح فتالات را در مقایسه با دیگر زنان با سطح پایین‌تر فتالات داشتند.
نتایج این مطالعه در تاریخ ۷ فوریه در نشریه The Lancet Planetary Health منتشر شده است.

محققان نتایج این تحقیقات را تصادفی ندانستند. نویسنده اصلی این مطالعه، دکتر لئوناردو تراسانده، از مرکز پزشکی لانگون واقع در دانشگاه نیویورک به خبرگزاری فرانسه گفت که این مولکول‌ها عملکرد متابولیسم انسان را مختل کرده و تصریح کرد که فتالات‌ها «می توانند زایمان را تسریع کنند» و موجب افزایش «تولد زودرس» شوند.

یک پژوهش تازه نشان داد ۱۰ تا صد برابر آنچه پیش‌ از این تصور می‌شود، نانوپلاستیک همراه با آبی که از بطری‌های پلاستیکی می‌نوشیم وارد بدن می‌شود. هنوز مشخص نیست این ریزپلاستیک‌ها چه تاثیری بر سلامت بدن می‌گذارد.
استفاده از دو لنز در میکروسکوپی نوین، به پژوهشگران اجازه داد تا با دقت بیشتری درون آب را تماشا کنند و نتیجه تکان دهنده بود: به صورت میانگین در هر لیتر آب که از بطری‌های پلاستیکی بیرون می‌آید، حدود یک‌چهارم میلیون ریزپلاستیک (یا مایکروپلاستیک برای ذره‌های بزرگ‌تر و نانوپلاستیک برای ذره‌های نانوئی پلاستیک) وجود دارد و اندازه آنها به‌قدری کوچک است که به‌طور مستقیم می‌توانند وارد سلول‌های بدن شوند. هنوز معلوم نیست حجم گسترده‌ای از پلاستیک که آدمی می‌بلعد، چه تاثیری بر سلامت بدن می‌گذارد. هرچند حالا حتی می‌دانیم ابرها هم می‌توانند حاوی ریزپلاستیک باشند و از نمک خوراکی، تا آب آشامیدنی، همچنین در خون و ادرار عمده آدم‌های زمین، ریزپلاستیک نمایان است.

این پژوهش که در آکادمی علوم آمریکا منتشر شد، کمتر از دو ماه پس از انتشار پژوهش دیگری ارائه شد که می‌گوید مواد شیمیایی همیشگی (forever chemicals) را در منابع آب آشامیدنی سراسر بریتانیا یافته‌اند. نشان دیگری از هجوم مواد شیمیایی تولید بشر که حالا به گوشه و کنار جهان رسیده‌اند و الزاما پلاستیک نیستند، اما مانند پلاستیک در مورد همه آنها به‌طور دقیق نمی‌دانیم که با بدن چه می‌کنند.

وقتی آب بطری‌ کهنه می‌شود، اغلب به این دلیل است که بطری شروع به خراب شدن کرده است و مواد شیمیایی میکروسکوپی در آن ریخته می‌شود. هر بطری فقط به دلیل تماس با آب، مواد شیمیایی را کمی دفع می کند. برخی از این مواد شیمیایی سمی تر از سایرین هستند، مانند آنتیموان، ماده شیمیایی که می تواند به معده و روده شما آسیب برساند و استرهای فتالات که می تواند سیستم غدد درون ریز شما را مختل کند.
اما حتی بطری های PET نیز نباید مواد شیمیایی کافی برای سمی کردن آب داخل آن آزاد کنند. با گذشت زمان، آب و بطری به تعادل شیمیایی می رسند، بنابراین در هر لحظه فقط مقادیر کمی از ترکیبات در نوشیدنی شما وجود دارد.
جایی که آب خود را ذخیره می کنید نیز می تواند بر طعم آب شما تأثیر بگذارد. طبق گفته انجمن بین المللی آب بطری، ظروف پلاستیکی کمی نفوذپذیر هستند، به این معنی که مولکول های هوا ممکن است به داخل و خارج بطری حرکت کنند.
به عنوان مثال، در آوریل ۲۰۱۶، برخی از دفاتر تجاری در اسپانیا آب چشمه بسته بندی شده آلوده به نوروویروس دریافت کردند. آنها آب چشمه آلوده را در کولرهای اداری خود ریختند و بیش از ۴۰۰۰ نفر دچار علائم گاستروانتریت مانند استفراغ و تب شدند.

علاوه بر ویروس‌ها، مخمرها، کپک‌ها و باکتری‌ها نیز اغلب در حین بسته‌بندی یا حمل و نقل می‌توانند داخل بطری شوند.
اگر آب بطری را بلافاصله بنوشید، احتمالاً میکروب ها زمان زیادی برای تولید مثل نخواهند داشت.
اما اگر بطری را برای مدت طولانی زیر نور خورشید بگذارید، محیطی گرم و پایدار برای تکثیر آن ها ایجاد خواهید کرد. Quoc Le می گوید آب آلوده می تواند طعم های کپک زده، باتلاقی یا ترش داشته باشد. همچنین ممکن است یک فیلم سبک و لزج در نزدیکی لبه بطری ببینید، زیرا این محل ورود میکروب‌ها است.

به گزارش «یورک‌الرت»‌، باکتری موسوم به «روداکوکوس روبر» (Rhodococcus ruber) میتواند پلاستیک را هضم کند. این مساله را «مایک گودریان»‌ دانشجوی دکتری در موسسه تحقیقات دریایی رویال هلند در تجربیات آزمایشگاهی خود نشان داده است.

گودریان بر اساس یک مطالعه مدل با پلاستیک در آب دریایی مصنوعی در آزمایشگاه، محاسبه کرد که باکتری‌ها می‌توانند حدود یک درصد از پلاستیک وارد شده در سال را تجزیه کرده و به دی‌اکسید کربن و سایر مواد بی‌ضرر تبدیل کند.

وی در عین حال تاکید می‌کند که این مساله یک «اما» دارد و آن هم این است که این قطعا راه حلی برای مشکل انباشت پلاستیک در اقیانوس‌ها نیست، بلکه بخش دیگری از پاسخ به این سوال است که «پلاستیک‌های گم شده» در اقیانوس‌ها کجا رفته‌اند.

این روزها بطری‌های پلاستیکی همه‌جا به چشم می‌خورند و به‌رغم هشدار تولیدکنندگان این بطری‌ها مبنی بر یک‌بارمصرف‌بودن آنها، بعضی از مردم مجدد از آنها استفاده می‌کنند. اگر شما هم دلتان می‌خواهد به‌خاطر حفاظت از محیط زیست از بطری‌های پلاستیکی دوباره استفاده کنید و نمی‌دانید استفاده دوباره از بطری آب پلاستیکی برای سلامتی خطرناک است یا نه، بهتر است این مقاله را بخوانید.

انواع بطری پلاستیکی

پیش از اینکه بررسی کنیم استفاده دوباره از بطری‌های پلاستیکی خطرناک است یا نه، بهتر است بدانیم که بطری‌های پلاستیکی انواع مختلفی دارند. معمولا روی قسمتی از بطری عددی داخل یک مثلث درج شده است که نوع پلاستیک بطری را مشخص می‌کند. (این عدد داخل درِ بعضی بطری‌ها هم درج می‌شود که نشانگر نوع پلاستیک درِ آن است.) این‌طوری راحت‌تر می‌توانید تصمیم بگیرید که استفاده از بطری مدنظرتان چقدر ایمن است.

۱. بطری پلی‌اتیلن ترفتالات یا پِت (PETE/PET)

اگر داخل مثلث عدد ۱ درج شده باشد، جنسش از پلی‌اتیلن ترفتالات یا به‌اختصار پِت است. معمولا از این پلاستیک سبک برای ساخت بطری آب و قوطی‌های مواد خوراکی مانند انواع سس استفاده می‌شود.

تا‌به‌حال هیچ پژوهشی اثبات نکرده است که استفاده دوباره از بطری‌های پت سبب ورود مواد شیمیایی به مایع داخل آن می‌شود. البته اگر قسمتی از پلاستیک بر اثر ضربه حالت قرشدگی پیدا کرد یا هر نشانه دیگری از آسیب‌دیدن بطری مشاهده کردید، باید آن را دور بیندازید و به‌صلاح نیست که دوباره استفاده‌اش کنید. همچنین این بطری‌ها را نباید در دمای زیاد نگه داشت.

۲. پلی‌اتیلن با چگالی بالا (HDPE)

درصورتی‌که عدد ۲ داخل مثلث درج شده باشد، جنسش از پلی‌اتیلن با چگالی بالاست. این پلاستیک مقاوم‌تر و ماندگارتر از پلی‌اتیلن ترفتالات است و معمولا برای تولید قوطی‌های مواد شوینده و بطری‌های بزرگ استفاده می‌شود.

اگر قوطی آب از این جنس باشد، می‌توانید از آن دوباره و دوباره استفاده کنید. فقط توجه کنید که باید آن را بشویید و اگر بدنه بطری آسیبی دید، آن را دور بیندازید.