حمله پلاستیک‌هایی در اندازه دی‌ان‌ای به بدن انسان
مقدار انتشار پلاستیک‌هایی که به ذراتی بسیار کوچک در اندازه دی‌ان‌ای تجزیه می‌شوند- آن‌قدر کوچک که از راه پوست جذب بدن می‌شوند- به ۸۲ میلیون تن در سال می‌رسد.
پلاستیک‌ها و مواد شیمیایی سازنده آن‌ها، نقش عمده‌ای در شیوع بیماری دارند و به خطر ابتلا به بیماری‌های مختلف- از سرطان گرفته تا مشکلات هورمونی- دامن می‌زنند
آلودگی پلاستیکی همه موجودات، اعم از حیوانات دریایی و انسان‌ها را تهدید می‌کند؛ مشکلی که دانشمندان، کنشگران، گروه‌های تجاری و سیاستمداران در تنظیم معاهده جهانی برای پایان دادن به آلودگی پلاستیکی درباره آن بحث می‌کنند.
رشد سریع پلاستیک از دهه ۱۹۵۰ آغاز شد. دو مجموعه داده مورد بررسی در نشریه «جهان ما در داده‌ها» نشان می‌دهد که میزان تولید پلاستیک از آن زمان تاکنون هرساله تقریباً ۲۳۰ برابر شده است. بیش از ۲۰ درصد از زباله‌های پلاستیکی بلاتکلیف می‌مانند و وارد آب و هوا و خاک می‌شوند.
پلاستیک دست‌کم در یک بازه زمانی معقول تجزیه‌پذیر نیست و به ذراتی بسیار کوچک‌تر تجزیه می‌شود. شاید نتوانیم آن‌ها را به چشم ببینیم اما پلاستیک همواره در محیط وجود دارد. ذرات میکروسکوپی پلاستیک که میکروپلاستیک و نانوپلاستیک نامیده می‌شوند، می‌توانند از طریق خوردن، نوشیدن و تنفس وارد بدن ما شوند.
ابعاد میکروپلاستیک‌ها ۵ میلی‌متر یا کمتر است. نانوپلاستیک‌ها نامرئی هستند و اندازه آن‌ها به یک‌میلیاردم مترمی‌رسد که تقریباً هم‌اندازه دی‌ان‌ای است.
ارین اسمیت، معاون و رئیس بخش زباله‌های پلاستیکی و تجارت در صندوق جهانی طبیعت، به اپک تایمز گفت: «میزان و انواع شگفت‌انگیز پلاستیک‌ها، که بسیاری از آن‌ها پیامدهای ناشناخته‌ای برای سلامتی دارند، باید زنگ خطر را برای همه به صدا درآورند.»
او گفت: «آلودگی پلاستیکی همه‌جا وجود دارد. مقالات علمی به دنبال کشف معنای وجود پلاستیک در بدن انسان از منظر سلامتی هستند که هنوز برای ما تازگی دارد.»
خانم اسمیت گفت: «شاید منتظر هستیم که دانشمندان از گستره کامل اثرات زیستی پلاستیک پرده بردارند اما یک چیز مسلم است: اوضاع خوب نیست.»
اختلال در تولید مثل و مشکلات عصبی
مطالعات جدیدتر در حیطه سلامت انسان نشان می‌دهند که پلاستیک پیامدهای گسترده‌ای دارد.
«نتیجه تحقیقات روشن است: پلاستیک‌ها باعث بیماری، ناتوانی و مرگ می‌شوند و به افزایش موارد تولد زودرس، وزن کم در زمان تولد و مرده‌زایی و همچنین سرطان خون، سرطان سیستم لنفاوی، سرطان مغز، سرطان کبد، بیماری قلبی و سکته دامن می‌زنند. نوزادان، کودکان، زنان باردار و کارگران صنایع تولید پلاستیک از جمله افرادی هستند که بیش از همه در معرض خطر قرار دارند. دکتر فیل لاندریگان، متخصص اطفال و کارشناس بهداشت محیط، می‌گوید: «این بیماری‌ها سالانه ۱.۲ تریلیون دلار خرج می‌تراشند.»
مطالعات متوالی نشان داده‌اند که میکروپلاستیک‌ها در هر سنی روی بدن تأثیر می‌گذارند.
بنیاد میندرو حدود ۳۶۰۰ مطالعه را مورد بررسی قرار داده و اثرات پلیمرها و مواد افزودنی مانند روان‌کننده‌ها، بازدارنده‌های شعله، بیسفنول‌ها، پرفلوروآلکیل‌ها و پلی‌فلوروآلکیل‌ها را به تفصیل تشریح کرده است.
اکثر مطالعات نشان می‌دهند که پلاستیک‌ها بر عملکرد غدد درون‌ریز و متابولیک و سیستم تولید مثل اثر می‌گذارند و به بروز مشکلات ذهنی، رفتاری و توسعه عصبی دامن می‌زنند.
مطالعه انتشار یافته در مجله علوم محیطی و فناوری با بررسی بسته‌بندی‌های پلاستیکی مواد غذایی در پنج کشور دریافت که بسته‌بندی‌ها حاوی مواد شیمیایی مختلکننده هورمون هستند.
نویسندگان مطالعه گفتند: «وجود ترکیبات استروژنی در پلاستیک به دلیل پتانسیل این هورمون در مختل کردن سیستم غدد درون‌ریز، نگرانی‌هایی را درخصوص سلامتی ایجاد کرده که می‌تواند به مشکلات رشد و تولید مثل و افزایش خطر ابتلا به سرطان‌های هورمونی مانند سرطان سینه و پروستات منجر شود.»
پلاستیک جذب پوست و شریان‌ها می‌شود
کشف این‌که ذرات پلاستیکی می‌توانند از راه‌های مختلف به بدن انسان راه پیدا کنند، نگرانی‌های بسیاری ایجاد کرده است. میکروپلاستیک‌ها و نانوپلاستیک‌های موجود در پلاک دیواره شریان‌ها با افزایش ۳۵۰ درصدی خطر حمله قلبی، سکته مغزی و مرگ مرتبط است.
در مطالعه‌ای که ۶ مارس در ژورنال پزشکی نیوانگلند منتشر شد، ۲۵۷ بیمار طی ۳۴ ماه مورد بررسی قرار گرفتند. در بین افرادی که در این مطالعه حضور داشتند، در پلاک شریان کاروتید ۵۸.۴ درصد از آن‌ها پلی‌اتیلن یافت شد و ۱۲.۱ درصد از آن‌ها نیز پلی‌وینیل کلراید داشتند.
پلی‌اتیلن رایج‌ترین پلاستیکی است که در بطری‌ها و کیسه‌ها یافت می‌شود. برای نمونه می‌توان به سلفون داخل جعبه غلات اشاره کرد. پلی‌وینیل کلراید، که بیشتر به نام پی‌وی‌سی شناخته می‌شود، یکی دیگر از پلاستیک‌های رایجی است که اغلب کاربرد پزشکی و ساختمانی دارد.
براساس مطالعه دیگری که در ماه آوریل در مجله محیط‌زیست بین‌المللی منتشر شد، پلیمرها علاوه‌بر ورود به بدن از طریق دستگاه گوارش می‌توانند از طریق پوست نیز به جریان خون راه پیدا کنند. این یافته‌ها نشان می‌دهند که با تجزیه پلاستیک‌ها، اجتناب از جذب آن‌ها برای ما غیرممکن خواهد بود. رد میکروپلاستیک در خاک، منابع آب، هوا و یخ‌های قطب شمال مشاهده شده است. پوست عرق‌کرده نیز بویژه مستعد جذب ذرات پلاستیک است.
از آن‌جا که پاکسازی پلاستیک پس از تجزیه تقریباً غیرممکن است، مدافعان محیط‌زیست به دنبال آن هستند که قوانینی را برای کاهش تولید محصولات یک‌بار مصرف مانند بسته‌بندی‌های مواد غذایی، بطری‌ها، ظروف بیرون‌بر و کیسه‌ها- پرکاربردترین و مشکل‌سازترین انواع پلاستیک- وضع کنند.
اقتصاد پلاستیک
پلاستیک در بسیاری از مشاغل حائز اهمیت است و صنعت پلاستیک نیز بسیار مهم و تأثیرگذار است. با این‌حال، این صنعت آن‌طور که باید سودآور نیست. تأسیسات تولید پلاستیک اغلب یارانه می‌گیرند و معافیت‌های مالیاتی دارند که فرایند تولید پلاستیک را ارزان می‌کند. حمایت‌های مالی در سه سال اخیر به شکل قابل‌توجهی افزایش یافته‌اند.
صنایع پلاستیک و پتروشیمی علاوه‌بر دریافت یارانه سوخت‌های فسیلی از کمک‌های بلاعوض، معافیت‌های مالیاتی و دیگر مشوق‌ها برخوردارند. بنا به اعلام مرکز حقوق بین‌المللی محیط‌زیست، عدم شفافیت باعث شده که تعیین مقدار دقیق یارانه‌ها دشوار باشد. این مرکز از سازمان ملل می‌خواهد که اعطای یارانه‌های خاص را ممنوع کند؛ بویژه یارانه‌هایی که قیمت مواد خام مورد استفاده در تولید پلاستیک را کاهش می‌دهند.
برخی سازمان‌ها این پرسش را مطرح می‌کنند که آیا این مشوق‌ها برای اقتصادهای محلی و مالیات‌دهندگان سودمند هستند یا خیر.
پروژه یکپارچگی محیطی گزارشی در ماه مارس منتشر کرد که نشان می‌داد ۶۴ درصد از ۵۰ کارخانه پلاستیک‌سازی آمریکایی از سال ۲۰۱۲ تاکنون نزدیک به ۹ میلیارد دلار یارانه دولتی دریافت کرده‌اند. وقوع اتفاقات غیرمنتظره مانند نقض الزامات آلودگی هوا در ۴۲ کارخانه و بیش از ۱۲۰۰ حادثه آتش‌سوزی و انفجار در این کارخانه‌ها گزارش شده است.
راهکارهای متعارض برای دنیای پلاستیک
انجمن صنعت پلاستیک می‌گوید پلاستیک دنیا را به مکانی بهتر تبدیل می‌کند.
این انجمن بیش از یک میلیون کارگر را در کل زنجیره تأمین پلاستیک نمایندگی می‌کند. به گفته این انجمن که به درخواست اپک تایمز برای مصاحبه پاسخ منفی داد، صنعت ۴۶۸ میلیارد دلاری پلاستیک ششمین صنعت بزرگ آمریکا محسوب می‌شود.
دیوید زاروک، استاد ارتباطات ساکن بلژیک که دکترای فلسفه دارد، به اپک تایمز گفت که مخالفت با پلاستیک عمدتاً به منزله مقابله با صنعت سوخت‌های فسیلی است که بخشی از دستورالعمل سیاسی ضد سرمایه‌داری تلقی می‌شود. آقای زاروک گفت ارزش پلاستیک در جامعه اغلب دست‌کم گرفته می‌شود.
او به مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۴ اشاره کرد که نتایج آن در مجله علوم محیطی و فناوری منتشر شدند. براساس این مطالعه، پلاستیک با انتشار گازهای گلخانه‌ای کمتر در مقایسه با گزینه‌های جایگزین مثل کاغذ، شیشه و آلومینیوم- که برای جایگزینی پلاستیک طراحی شدند- به لحاظ زیست‌محیطی «پایدارتر» است. در این مطالعه گفته می‌شود که مخالفان در استدلال‌های خود به تأثیر محیطی گزینه‌های جایگزین توجه نمی‌کنند. در برخی موارد، هیچ جایگزینی برای پلاستیک وجود ندارد.
انجمن صنعت پلاستیک روی بازیافت پلاستیک و استفاده از پلاستیک‌های تجزیه‌پذیر مانور می‌دهد اما منتقدان می‌گویند هردو مورد مشکلات خاص خود را دارند.
تنها ۴ درصد از کل پلاستیک‌ها در آمریکا بازیافت می‌شوند، درحالی‌که همین مقدار نصیب رودخانه‌ها، اقیانوس‌ها و خاک می‌شود. این پلاستیک‌ها بتدریج به میکروپلاستیک و نانوپلاستیک تبدیل می‌شوند و به گفته کارشناسان تا قرن‌ها باقی می‌مانند.
بازیافت
متأسفانه بازیافت راه‌حل بی‌نقصی برای حل مشکل پلاستیک نیست. به گفته ترز کارلسون، مشاور علمی شبکه بین‌المللی حذف آلاینده‌ها، پلاستیک‌های بازیافتی خطرات بیشتری دارند، زیرا از تلفیق محصولات و ترکیبات شیمیایی نامشخص تهیه می‌شوند.
خانم کارلسون به اپک تایمز گفت: «ما بارها به بررسی پلاستیک‌های بازیافتی پرداختیم. مواد پلاستیکی بسیاری وجود دارد که از محتویات‌شان خبر نداریم و بعد آن‌ها را با دیگر مواد پلاستیکی ترکیب می‌کنیم که اطلاعات به‌مراتب کمتری درباره محتوای آن‌ها داریم. به‌عنوان مصرف‌کننده نمی‌توانیم به یک تکه پلاستیک نگاه کنیم و بگوییم بی‌خطر است. کسی نمی‌داند. اما همه می‌دانیم که بسیاری از مواد شیمیایی مورد استفاده در پلاستیک‌ها سمی هستند.»
تحقیقات شبکه بین‌المللی حذف آلاینده‌ها در ماه آوریل نشان داد که گلوله‌های پلاستیکی بازیافتی در تأسیسات بازیافت در ۲۴ کشور دارای صدها ماده شیمیایی سمی، اعم از آفت‌کش‌ها، مواد شیمیایی صنعتی، داروها، رنگ‌ها و عطرها هستند.
تغییرات کوچک، تفاوت‌های بزرگ ایجاد می‌کنند
چند راهکار آسان وجود دارد که ما به‌عنوان مصرف‌کننده می‌توانیم از آن‌ها برای محدود کردن مواجهه خود با پلاستیک استفاده کنیم:
از کیسه‌های چندبار مصرف برای خرید استفاده کنید.
پلاستیک را داخل مایکروویو یا ماشین ظرفشویی نگذارید، زیرا گرما باعث آزاد شدن پلیمرها می‌شود.
به‌جای کیسه‌های پلاستیکی سربسته از ظروف فلزی یا شیشه‌ای استفاده کنید.
به‌جای نایلون از پارچه‌های مومی استفاده کنید.
به‌جای دستمال کاغذی از توپ‌های پشمی استفاده کنید.
از فنجان‌های چندبار مصرف برای آب و قهوه استفاده کنید.
استفاده از کیسه‌های زباله چندبار مصرف را امتحان کنید.
از نی‌های فلزی، همزن چوبی و کارد و چنگال چندبار مصرف استفاده کنید.
روی زمین زباله نریزید و زباله‌هایی را که در فضای باز می‌بینید از روی زمین بردارید.