کشفی دیگر از ژنوم باستانی: نئاندرتال‌ها ژن آمیلاز را در خود داشتند!
چگونه انسان‌ها، مد‌ت‌ها پیش از توسعه کشاورزی، ژن مرتبط با آنزیم آمیلاز(آنزیم مسئول تجزیه نشاسته ) را در خود داشتند؟
بررسی‌های اخیر نشان می‌دهند که اگر برای کاهش مصرف کربوهیدرات رژیم غذایی خود در تلاش هستید، شاید مقصر اصلی DNA باستانی شما باشد!
اگر از خوردن یک نان باگت و یا یک سیب زمینی برشته شده‌ی شیرین لذت می‌برید، می‌توانید از یک جهش ژنتیکی که صدها هزار سال پیش در اجدادتان رخ داده، تشکر کنید.
مدت‌هاست که می‌دانیم انسان‌ها چندین دسته از ژنی را حمل می‌کنند که به ما اجازه می‌دهد نشاسته‌ی کربوهیدرات‌های پیچیده را به وسیله بزاق خود تجزیه کنیم. با این حال، تعیین چگونگی و زمان گسترش تعداد این ژن‌ها بسیار دشوار است.
آمیلاز، آنزیمی‌ست که نه تنها نشاسته را به گلوکز تجزیه می‌کند، بلکه طعم آن را نیز به نان می‌دهد. اکنون می‌دانیم که ژن این آنزیم(AMY1)، نه تنها در سازگاری انسان به غذاهای نشاسته‌ای کمک کرده، بلکه بسیار قبل‌تر از ظهور کشاورزی، احتمالا در حدود ۸۰۰ هزار سال پیش، پیش از جدایی اجداد ما از نئاندرتال‌ها، شکل گرفته است. بدین ترتیب، نئاندرتال‌ها و دنیسوواها نیز چندین نسخه از این ژن را در خود داشتند!
معمولا جمعیت‌هایی که نشاسته بخش عمده‌ای از رژیم غذایی آن‌ها را تشکیل می‌دهد، نسخه‌های بیشتری از این ژن را دارند و در نتیجه، تولید آنزیم آمیلاز در آن‌ها افزایش یافته و به آن‌ها اجازه می‌دهد که کالری بیشتری دریافت کنند.
این نتایج نشان می‌دهند که انسان‌های باستانی از قبیل نئاندرتال ها نیز نشاسته مصرف می‌کردند. در واقع، افرادی که تعداد کپی‌های AMY1 بیشتری داشتند، نشاسته را به طور موثرتری هضم کرده و فرزندان بیشتری نیز داشتند. بدین ترتیب، دودمان آن‌ها در نهایت، در یک بازه زمانی طولانی دگرگشتی، نسبت به آن‌هایی که تعداد نسخه‌های کم‌تری داشتند بهتر عمل کرده و تعداد کپی‌های AMY1 را گسترش دادند.
شایان ذکر است که همچنان برای استنباط یک نتیجه گیری کلی بسیار زود است. چرا که ما هنوز در ابتدای راه هستیم…
سحر مرتضی نژاد
کارشناس ارشد ژنتیک انسانی ، پژوهشگر انسان شناسی و ژنتیک باستانی