ویتامین «د» در بدن انسان با عملکردهای متعددی از جمله استخوانسازی، تنظیم رشد سلولی و تقویت باروری و تقویت عملکردهای ایمنی و عصبی-عضلانی مرتبط است.
ویتامین «د» اولین بار در قرن بیستم شناخته شد و اکنون نیز به عنوان یک «پروهورمون» (یک مکمل قوی و موثر برای کاهش چربی و افزایش توده عضلانی) دستهبندی شده است.
ویتامین «د» انواع مختلفی دارد؛ از جمله سکوستروئیدهای محلول در چربی و انواع ویتامین D1 تا D5. در انسان، ویتامین D2 (ارگوکلسیفرول) و ویتامین D3 (کوله کلسیفرول) برای عملکردهای بیولوژیکی مهم هستند.
ویتامین «د» بیشتر در زمان تابش نور خورشید توسط پوست جذب میشود و برخی دیگر از این ویتامینها به ویژه ویتامین D2 و D3 نیز از منابع غذایی گرفته میشوند.
هنگامی که پوست انسان در معرض نور خورشید قرار میگیرد، ترکیب شیمیایی «7-دهیدروکلسترول» به D3 تبدیل میشود. این ترکیب شیمیایی در کبد نیز به «25-هیدروکسی ویتامینD» تبدیل میشود که با نام کلسیدیول یا کلسیفدیول نیز شناخته شده است.
شکل فعال ویتامین D3 که با نام «کلسیتریول» شناخته شده نیز در کلیه سنتز میشود.
ویتامین «د» همچنین در بدن متابولیسم کلسیم-فسفات را تنظیم میکند و سطح کلسیم را از راههای مختلف افزایش میدهد.(مثلا با تحریک جذب کلسیم در روده یا بازجذب آن در لولههای کلیوی)
ویتامین «د» و هورمون پاراتیروئید (PTH) در تنظیم کلسیم و تشکیل استخوان نقش دارند. ویتامین «د» باعث افزایش جذب کلسیم از روده کوچک، مهار PTH و کاهش دفع کلسیم در کلیه ها نیز میشود. این کار باعث افزایش غلظت کلسیم در خون و درنهایت باعث تشکیل، رشد و محافظت از استخوانها میشود.