پرسیس مگ Persis mag

به گفته دانشمندان، این آنتربات‌ها که از سلول‌های ریه انسان ساخته شده‌اند، خودبه‌خود حرکت می‌کنند، با یکدیگر همکاری می‌کنند و درعین‌حال می‌توانند نورون‌های آسیب‌دیده‌ را ترمیم کنند.

دانشمندان می‌گویند ربات‌های کوچکی را از سلول‌های انسانی تولید کرده‌اند که می‌توانند در ظرف آزمایشگاه حرکت کنند و ممکن است روزی بتوانند در روند بهبودی جراحات یا ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده به کار گرفته شوند.

تیمی از دانشگاه تافتس و موسسه ویس دانشگاه هاروارد، نام این ربات‌ها را آنتروبات گذاشته‌اند. این پژوهش بر اساس کار قبلی تعدادی از دانشمندانی انجام شده است که پیش‌ از این، نخستین ربات‌های زنده یا زینوبات‌ها را از سلول‌های بنیادی جنین قورباغه پنجه‌دار آفریقایی ساخته بودند.
مایکل لوین، نویسنده این مقاله و استاد زیست‌شناسی دانشگاه ختافتس، با اشاره به بحث‌های درگرفته پیرامون این‌که آیا آنتربات‌ها ماشین محسوب می‌شوند یا جانور زنده، می‌گوید که این چیزها خیلی به ما کمک نمی‌کند و باید از آن فراتر برویم.

بر اساس این پژوهش که در مجله «ساینس ادونسز» منتشر شده است، این ربات‌های چندسلولی که ابعاد آن‌ها در اندازه یک تار موی انسان تا نوک یک مداد تیز است، به شکلی ساخته شده‌اند که می‌توانند اثر قابل‌توجهی بر سلول‌های دیگر داشته باشند. به گفته محققان، این کشف یک نقطه آغاز برای استفاده از ربات‌های زیستی ساخته شده از سلول‌های بیماران است تا با ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده، بیماری‌ها را درمان کند.

درمان جدید احتمالا وابستگی به داروهای مهارکننده سیستم ایمنی را کاهش می‌دهد. 

مطالعه‌ای نشان می‌دهد پیشرفتی مهم در درمان پیوند، احتمالا به بیماران کمک می‌کند به مصرف مادام‌العمر دارو برای جلوگیری از رد اندام‌های جدید نیاز نداشته باشند.

دانشمندان روشی جدید ابداع کرده‌اند که در آن، بیماران پیوندی از طریق برخی سلول‌ها که در سیستم ایمنی بدن نقش دارند، درمانی پیشگام دریافت می‌کنند.  

این کارشناسان دریافتند چنانچه عضو و سلول‌ها هر دو از یک اهداکننده دریافت شود، احتمال کمتری دارد که سیستم ایمنی بیماران، اندام جدید را پس بزند.

این امر پس از آن مشخص شد که یک دختر هشت ساله بریتانیایی بعد از پیوند کلیه توانست بدون داروهای مهارکننده سیستم ایمنی به زندگی ادامه بدهد.

چهار بیمار مبتلا به سوختگی شدید شیمیایی در یک چشم، نتایج مثبت اولیه را در فاز 1 کارآزمایی بالینی درمانی مبتنی بر سلول‌های بنیادی خود نشان داده‌اند.

به گفته تیمی از محققان آمریکایی، حتی بدون درمان بیشتر، دو نفر از بیماران پس از یک سال پیگیری بهبود چشمگیری در بینایی خود گزارش کردند. دو بیمار دیگر توانستند تحت پیوند قرنیه قرار گیرند که پیش از این به دلیل شدت جراحات آنها گزینه ی دیگری وجود نداشت.

اولا جورکوناس، نویسنده ارشد این مطالعه، چشم‌پزشک از ماساچوست می‌گوید: «نتایج اولیه ما نشان می‌دهد درمان ممکن است برای بیمارانی که با از دست دادن بینایی غیرقابل درمان و درد همراه با آسیب‌های عمده قرنیه مواجه شده‌اند، امیدوارکننده باشد.»

در این روش جدید پیوند بافتی از نمونه برداری کوچک از سلول های بنیادی که از چشم سالم بیمار گرفته شده است، انجام می‌شود. پیوند سلول های اپیتلیال لیمبال اتولوگ کشت شده (CALEC) نامیده می شود، مانند برخی از روش های دیگر خطر رد شدن را ندارد زیرا سلول ها از بدن خود بیمار گرفته می شوند.

سلول‌های پیوند CALEC از لیمبوس چشم سالم، مرز خارجی قرنیه، برداشت می‌شوند. این سلول های بنیادی لیمبال در حفظ قرنیه، لایه محافظ و شفاف بیرونی چشم که نور ابتدا از آن عبور می کند، نقش دارند. صاف بودن آن برای دید واضح ضروری است.

بیمارانی که دچار سوختگی شیمیایی در ناحیه چشم خود می شوند، اغلب آسیب دائمی به ناحیه لیمبال می زنند و بازسازی طبیعی سلول های جدید را غیرممکن می کند.

درمان آسیب چشم معمولاً شامل پیوند قرنیه سالم از چشم اهداکننده است. از آنجایی که سلول های بنیادی لیمبال و سطح چشم سالم برای حمایت از بافت جدید قرنیه مورد نیاز است، پیوند برای افرادی که آسیب قابل توجهی دارند، مطرح نیست.

A cornea damaged by chemical burns. L-R: before treatment and at 3 and 12 months after. (Jurkunas et al., Science Advances, 2023)

روش‌های جایگزین شامل پیوند بافت لیمبال اهدایی است که می‌تواند باعث عفونت شود یا پیوند بخش بزرگ‌تری از سلول‌های چشم سالم بیمار به طور مستقیم به چشم آسیب‌دیده. برداشتن این مقدار بافت می تواند به رشد سلول های لیمبال در چشم سالم آسیب برساند، که به نظر می رسد مفید نیست.

این رویکرد جدید از حداقل مقدار بافت سلول بنیادی چشم سالم استفاده می‌کند که به لایه بزرگ‌تری از سلول‌ها تبدیل می‌شود که می‌تواند بازسازی بافت سالم را پس از پیوند روی سطح چشم آسیب دیده تسهیل کند.